Kunnen we dit jaar Pasen vieren?

Terwijl ik deze regels schrijf blijft het aantal infecties en doden als gevolg van het coronavirus wereldwijd oplopen. Dit is géén seizoensgriepje, zoals door sommigen beweerd. In de zwaar getroffen regio’s Lombardije en Madrid worden onder meer kerken en zelfs een ijsbaan gebruikt als noodmortuarium, omdat de bestaande mortuaria vol liggen. Onze gedachten en gebeden gaan uit naar de talloze slachtoffers en hun families.

De maatregelen om het virus te bestrijden hebben een diepe impact op het economische, culturele en sociale leven. Ook op het leven van de Kerk. Sinds 14 maart kunnen we niet meer samenkomen voor het vieren van de eucharistie of van andere vormen van gezamenlijk gebed.

De tijd waarin we momenteel leven lijkt er één van ziekte, dood, angst, onzekerheid over wat de toekomst brengt, een donkere tijd. Vraag is: kunnen we dit jaar, in deze donkere tijd, Pasen vieren, het feest van de Verrijzenis, van nieuw leven? Het is op zijn minst duidelijk dat we niet fysiek kunnen samenkomen. Maar velen zullen wellicht ook de vraag stellen: kunnen we vreugde uitstralen, kunnen we een Alleluia aanheffen, nu ons leven bepaald wordt door kommer en kwel? Een puur menselijk antwoord zou zijn: “Nu liever niet.” Maar het gelovige antwoord op deze vraag klinkt geheel anders: “Nu juist wel… meer dan ooit!”

Beeld van de Verrezen Christus, Medjugorje
(bron: www.pinterest.com/joancmk/medjugorje-board/)

Want zal er ooit een moment komen waarop we wél alle redenen hebben om Pasen te vieren? Heeft elke tijd niet zijn lijden en zit er niet achter elke deur verdriet? Het Pasen van Christus kwam er niet zonder de doortocht van Goede Vrijdag, zoals Goede Vrijdag ook niet op zichzelf stond, maar uitmondde in de vreugde van Pasen. De vreugde van Pasen is daarom geen goedkope vreugde, ontdaan van elk lijden en elke pijn, zoals ook de duisternis van Goede Vrijdag niet vrij is van de hoopvolle verwachting van Pasen. De verrezen en verheerlijkte Christus droeg de wonden van Goede Vrijdag met zich mee. En op Goede Vrijdag was het nooit helemaal donker, ook al was het helemaal donker, want het einde was geen einde, maar een nieuw ochtendgloren, een nieuw begin.

Kunnen dan ook wij in deze crisistijd, al lijkt het helemaal donker, tekenen zien van een nieuwe lente, van nieuw leven, van Verrijzenis? Durven ook wij geloven dat de levende en verrezen Heer onder ons aanwezig is, dat Hij dicht bij ons is en ons niet in de steek laat, ook en vooral in deze tijd? Hebben wij oog en oor voor zijn aanwezigheid?

Ik zie Zijn aanwezigheid onder meer daar waar gezinnen en families dichter naar elkaar toegroeien, omdat mensen meer tijd en oog hebben voor elkaar. Daar waar conflicten worden bijgelegd, omdat men in deze verwarrende tijd meer nood heeft aan verbondenheid dan aan tweedracht.

Ik zie de aanwezigheid van de Verrezen Heer daar waar mensen meer oog krijgen voor de essentie van het leven en beseffen “dat de mens niet leeft van brood alleen”. Het begin van een nieuwe lente?

Ik zie Zijn aanwezigheid in tekenen van sterkere verbondenheid tussen mensen. “Social distancing” (het bewaren van een fysieke afstand) is het codewoord in deze coronatijden. Tegelijk zijn er tekenen van sterkere verbondenheid, van minder “social distancing”, maar dan figuurlijk: helpende handen voor ouderen om bijvoorbeeld boodschappen te doen of de hond uit te laten, de vele solidariteitsacties voor mensen in de zorgsector (bijvoorbeeld dagelijks #ApplausVoorDeZorg en het simultaan luiden van de kerkklokken om 20 uur).

Hiermee verbonden: deze crisis herinnert er ons aan dat de mensheid één gemeenschap is. Zoals onze paus het formuleerde in een interview met La Stampa: “We moeten het een beetje zien als een naoorlogse periode. Er zal niet langer ‘de andere’ zijn, maar ‘ons’. Want alleen samen kunnen we met z’n allen uit deze situatie komen.” Er was de hulp van de EU aan China en van China aan de EU, de hulp van Rusland en Cuba aan Italië… Begin van een nieuwe verbondenheid en solidariteit tussen de landen en volkeren wereldwijd? Begin van meer wereldvrede? Laat het ons hopen. VN-secretaris-generaal Guterres gaf in elk geval de aanzet door op te roepen tot een wereldwijd staakt-het-vuren. Het coronavirus is immers onze gemeenschappelijke vijand.

En tot slot een paar persoonlijke ervaringen. Terwijl het coronavirus verder door het land raast, respecteren koolmeesjes, zoals steeds, de regels van “social distancing”, maar bouwen ze naarstig aan een nestje in de holle perenboom tegenover het keukenraam, werken ze verder aan de toekomst! En, wellicht is het u de voorbije weken ook opgevallen: de haast gewijde stilte die je ervaart tijdens een wandeling in de avondschemering.

Christenen zijn paasmensen. Paasmensen zien verder dan de duisternis, verder dan ziekte en dood. Zij zien tekenen van verrijzenis: hoe midden in de duisternis Hij er is, de verrezen Heer. Aan allen, ondanks – of beter: mét alles wat we nu doormaken: een zalig Pasen!