Vrijdag 23 april 2010. In een persconferentie krijgen we de pijnlijke bevestiging te horen van wat daags voordien nog als een vaag bericht de ether werd ingestuurd: mgr. Vangheluwe, bisschop van Brugge, heeft zich voor en na zijn bisschopswijding schuldig gemaakt aan seksueel misbruik van een minderjarige jongen. Het nieuws slaat in als een bom. Mijn gedachten en gebeden gaan in de eerste plaats uit naar het slachtoffer in kwestie, maar ook naar alle slachtoffers van seksueel misbruik, bij wie het nieuws van vrijdag oude wonden weer moet hebben opengereten. Mijn gedachten en gebeden gaan ook uit naar de Belgische kerk die door deze zaak een mokerslag te verduren krijgt, waarvan de gevolgen nog niet kunnen worden ingeschat. Mgr. Vangheluwe heeft niet enkel schade berokkend aan het slachtoffer van het seksueel misbruik, maar ook aan de priesters en de gehele kerkgemeenschap. Het is bijzonder pijnlijk te moeten ervaren dat diegene van wie je het het minst zou verwachten, de dader blijkt te zijn.
Bovendien is deze zaak koren op de molen van de “church bashers”, die zich dezer dagen wellicht in de handen wrijven en zich laven aan het bloed dat stroomt uit de wonden die in de kerk zijn geslagen. Zij vieren momenteel hoogdagen. Zij hebben nooit enig begrip getoond voor het christelijke geloof – wegens achterhaald, niet van deze tijd, een verlichte geest niet betamend. Bijgevolg kan je van hen ook geen omgang met de kerk verwachten, die zich ook maar enigszins laat kenmerken door objectiviteit, intellectuele eerlijkheid, kortom door een brede en genuanceerde kijk op de dingen. De waarden die ze hoog in het vaandel dragen – tolerantie, redelijkheid – blijken in hun visie op kerk plots van geen tel meer. Hun redeneringen laten zich eerder kenmerken door al te snelle conclusies, veralgemeningen, en bevatten een kern die naar kwaadwillig opzet ruikt.
Anderzijds menen sommige mensen – kerkelijk geëngageerde mensen, zowel als mensen die nooit iets met de kerk te maken wilden hebben – in de actuele crisis argumenten voor hun grieven tegenover de kerk te kunnen vinden. Ze zien kansen om hun persoonlijk kerkje in het licht van de publieke belangstelling te schuiven. Het gaat dan ondermeer over de afschaffing van het verplichte celibaat voor priesters, want zij menen in het celibaat een oorzaak voor de pedofilieschandalen te zien. Een zeer gevaarlijke redenering, als je het mij vraagt, die elke wetenschappelijke fundering ontbeert, en bovendien funest voor die mensen (geestelijken of niet-geestelijken) die vrijwillig voor het celibataire leven hebben gekozen. Deze redenering is even gevaarlijk als de bewering dat er een samenhang bestaat tussen homoseksualiteit en pedoseksualiteit.
Ook VRT-radiojournalist Lucas Vanclooster pleit in een recent commentaarstuk naar aanleiding van de onthulling over Vangheluwe voor de afschaffing van het verplichte celibaat. Hij schrijft: “Voorts is de tijd van het verplichte celibaat voorbij, afgelopen, over and out and done. Bevrijd je personeel van die molensteen aan hun voeten, laat ze als normale mannen en vrouwen leven. Als vrouwen, jawel, het is de hoogste tijd voor een grondige vervrouwelijking van de kerk, toegang tot het ambt inbegrepen. Nu, subiet.” Wat de zaak Vangheluwe te maken heeft met de toegang van vrouwen tot het ambt, is mij een raadsel, maar ja, dat zal wellicht aan mij liggen.
Verder roept Vanclooster de kerk op “zich zolang dit drama niet helemaal rechtgetrokken is, volledig [te] onthouden van welke morele zedenprekerij en betweterij dan ook”. Het liefst zou Vanclooster, samen met zovele anderen, willen dat de kerk zich voor eens en voor altijd terugtrekt uit het morele debat. In dat debat is de stem van kerk meer dan ooit nodig, zeker nu in tal van ethische kwesties (euthanasie, abortus, voortplanting, …) christelijke waarden steeds verder onder druk komen te staan. Maar ja, velen nemen aanstoot aan het christelijke geloof en de christelijke waarden en willen niet liever dan die stoorzender genaamd kerk uit het debat weren. Ook Christus was een “steen des aanstoots”, een “rots der ergernis” (1Petr. 2,7). Laten we bidden dat de kerk als lichaam van Christus de kracht vindt om gelouterd en gezuiverd uit de huidige crisis te komen.
